Барлык ислам дөньясындагы кебек, татарларда да соңгы елларда мөселманлык күзгә күренеп ныгыды. Аның күп төрле чыгылышлары бар. Мәсәлән,  Болгарда җыен үткәрү, исламга бәйле бәйрәмнәрне, йолаларны җиренә җиткереп үтәү һ.б. Шушы электән килгән гореф-гадәтләр арасында безнең халкыбызда “изге урыннарга” йөрү, ул урыннарны яңарту да Совет чорыннан соң яңадан күзәтелә башлады. Беренче чиратта бу урыннар изгеләр (әүлияләр) каберләреннән тора һәм галимнәр санаулары ...

Татар мәгарифе тарихына күз салсак, XIX йөзнең ахыры һәм ХХ йөз башы әһәмиятле иҗат үсеше белән тамгаланган чорларның берсе. Чөнки бу чор татар милләтенә зур гыйлем ияләре, философлар, мәртәбәле дин әһелләре, тарихчылар, тәрәкъкый пәрвәр затларның бөтен бер йолдызлыгын мәйданга чыгара. Бу чорда мәгърифәт һәм азатлык өчен барган көрәш зур куәт белән үсеп китә һәм үз нәүбәтендә тормышта да сыйфат үзгәреше ...