2023 елның 31 августында Азнакай шәһәрендә, Азнакай үзәк китапханә системасы базасында (Солтангалиев урамы, 24) Татарстанның көнчыгыш районнарында төбәк тарихы һәм Татар туган якны өйрәнү үсеше мәсьәләләре буенча түгәрәк өстәл узды. Утырышта Азнакай, Әлмәт, Минзәлә, Сарман һәм Тукай районнары һәм Казан шәһәренең туган якны өйрәнү структуралары вәкилләре катнашты.
Утырышны Азнакай районы үзәк китапханә директоры З.А. Исламова ачты, ә үзәк китапханәнең туган якны өйрәнү бүлеге мөдире Л. В. Габдуллина алып барды.
Җыелышта Казаннан килгән Бөтендөнья татар конгрессы Башкарма комитетының Татар төбәкне өйрәнүчеләре белән эшләү комитеты башлыгы, ТР «Татар төбәкне өйрәнүчеләр җәмгыяте» РОО Советы рәисе, профессор А.Ә. Борһанов чыгыш ясады. Ул Татарстан районнарында һәм Идел буе, Урал һәм Себер төбәкләрендә татар крайны өйрәнү структуралары эшчәнлегенә йомгак ясады. А.Ә.Борһанов Татарстан Республикасының көнчыгыш районнары, аерым алганда Азнакай, Тукай, Минзәлә, Сарман һәм Мөслим районнары крайны өйрәнүчеләренең эшенә аерым бәя бирде. Ул Азнакай районы администрациясенең, Азнакай Үзәк китапханәсе һәм «Маяк» газетасы редакциясенең районнарда һәм тулаем Татарстанда татар Туган якны өйрәнүне үстерүдәге ролен ассызыклады. А.Ә.Борһанов 2022-2023 елларда Казахстанда, Белоруссиядә, Кемерово, Түбән Новгород өлкәләрендә, Мордовия Республикасында уңышлы уздырылган фәнни-крайны өйрәнү форумнары һәм конференцияләре нәтиҗәләре белән уртаклашты. Төбәкне өйрәнүчеләр белән эшләү комитеты башлыгы шулай ук 2023 елның II яртыеллыгына һәм 2024 елда булачак чараларга планнары белән уртаклашты. Аннары ул утырышта катнашучыларның сорауларына җавап бирде.
Чарада Татарстан Республикасы Минзәлә районы татар төбәкне өйрәнүчеләр җәмгыяте җитәкчесе Н.К.Гафиятов 2023 елның маенда Татарстан Республикасы Минзәлә районының Җәмәк һәм Кәдрәк авылларында фәнни-крайны өйрәнү конференциясе нәтиҗәләре һәм профессор А.Ә.Борһанов җитәкчелегендә Чиләбе өлкәсенә сәфәре турында сөйләде. Аннары ул «Нугай Урдасының Мангыт йорт төньяк өлеше татарлары һәм аларның көнчыгыш Татарстанның хәзерге татарлары этногенезындагы роле» дигән доклад белән чыгыш ясады. Үз докладында ул рус чыганаклары мәгълүматлары буенча XVI-XVII гасырларда татар торак пунктларының барлыкка килүе турында мөһим сорауларны күтәрде. Чыгыш Мензель, Ик һәм Кама елгалары бассейнының тарихи карталары һәм схемаларын күрсәтү белән үрелеп барды. Чыгыштан соң докладчы күп санлы сорауларга җавап бирде.
Түгәрәк өстәлдә Азнакай районы башлыгының элеккеге урынбасары, техник фәннәр кандидаты Н.М.Нагимов, ТР атказанган мәдәният хезмәткәре, язучы М.М.Гарипов, ТР Язучылар берлегенең Әлмәт бүлеге администраторы, крайны өйрәнүче-тикшерүче М.Х. Әхмәтшина, крайны өйрәнүче-тикшерүче, Сарман районы Саклаубаш авылы мәктәбенең тарих укытучысы Н. Мәхмүтовларның чыгышлары да тыңланды. Шулай ук «Маяк» газетасының баш мөхәррире Ф. ф. Шәйхуллов, Сарман районы Бөек Ватан сугышы һәм туган якны өйрәнү музее директоры Д. М. Кашипова, Тукай районы «Гиндукуш» Сугышчан дан музее директоры Р. Р. Гарипова, крайны өйрәнүче-тикшерүче Р. Шәйхуллова (Азнакай районы Татар Шуганы авылы), Бөтендөнья татар конгрессы вәкиле З. Г. Миңнеханова, Азнакай туган якны өйрәнү музееның фәнни хезмәткәре Г. Д. Мостафина һәм башкалар катнашып, үзара фикер алыштылар.
Соңыннан Көнчыгыш Татарстанның туган якны өйрәнү структураларының чираттагы утырышын 2023 елның ноябрендә Азнакай шәһәрендә уздыру турында Карар кабул ителде.
Минзифа Әхмәтшина,
Әлмәт шәһәре
