Татарстанда уллыкка бала алырга теләгән гаиләләр өчен махсус сайт барлыкка киләчәк. Президент Рөстәм Миңнеханов, журналистлар белән узган елга нәтиҗә чыгарганда, әнә шулай дип белдерде. Аның сүзләренә караганда, ятим балалар үзебездә тәрбияләнергә тиеш. Республика башлыгы каләм әһелләренең сорауларына җавап биргәндә, күңелсез вакыйгаларны да читләтеп узмады һәм курыкмаска чакырды.
Билгеле булганча, узган атнада Россия Президенты Владимир Путин, журналистларны җыеп, зур матбугат конференциясе уздырды. Атна ахырында исә Татарстан Президенты Рөстәм Миңнеханов та каләм әһелләре белән очрашты. Рәсми чаралардан аермалы буларак, чәй өстәле артында узган чарада республика башлыгы журналистларның барлык сорауларына да җавап бирде. Каләм ияләре аның җәмгыятьтәге төп проблемаларга карата фикерен генә түгел, ә нәрсәгә үкенгәненә кадәр ишетте. Ә Президент бернәрсәне дә яшермәгәнен әйтте. “Сез барысын да үзегез күреп, белеп торасыз, – диде ул ике сәгатькә сузылган очрашуда. – Безнең сайтта барысы да язылган. Хәтта минем бүген концертка барасымны да язып куйганнар. Мин барып җитә аламмы әле, юкмы – анысы башка мәсьәлә”.
Президент нәрсәгә үкенә?
“Татарстан көчле һәм шул ук вакытта яшәү өчен уңайлы республикага әвереләргә тиеш, – диде Миңнеханов. – Быел республика һәм федераль программалар тормышка ашырылды. Вакыйгалар күп. Үкенерлек берни дә юк. Аның өчен вакыт та булмады. Яхшы вакыйгаларның күбрәк булуы да күңелне күтәрә. Әлбәттә, кайбер мәсьәләләрдә тоткарлыклар бар. Әмма башкарып чыга алмаган эшләр булмады. Үзебезгә проблемалар уйлап чыгарабыз да аннары аларны батырларча хәл итәбез”. Шуңа күрә узып баручы елны Рөстәм Миңнеханов яхшы дип бәяләде. Истә калган вакыйгалар арасында ул башкала аэропортында ачылган яңа терминалны, шәһәр белән аэропорт арасында интермодаль хәрәкәт барлыкка килүне, ИТ-технологияләр юнәлешен телгә алды. “Бизнес үзенә уңайлы булган урынга бара, – диде республика башлыгы. – Аны көч белән эшләтеп булмый. Башкалар өлгермәгән тармакларга игътибар бирергә кирәк. Шуңа күрә бездәге Иннополис, яхшы мәгънәдә, тузан суырткыч кебек эшләячәк. Ул бирегә акыл көчен җәлеп итәчәк”. Мәгариф турында сөйләгәндә, Президент мәктәптә укыганда инглиз теленә һәм химия фәненә күбрәк игътибар бирмәгәненә үкенүен белдерде. “Балаларны тел өйрәнергә мәҗбүр итәргә кирәк. Татарча һәм русчасын да, инглизчә, французча һәм испанчаны да. Андый балалар көндәшлеккә сәләтле булачак. Ә татарча белмәгән рус кешесе Президент яки министр була алмаячак”, – дип сөйләде ул.
“Татарда андый нәрсә юк”
Россиядәге ятим балаларны чит илгә җибәрмәү дөресме? Татарстан Президентына бирелгән сорауларның берсе әнә шул булды. Билгеле булганча, узган атнада Дәүләт Думасында кабул ителгән закон нигезендә, сабыйларны чит илдәге гаиләләргә тапшыру тыела. “Татар халкында, гомумән, андый нәрсә булмаган, – дип сөйләде республика башлыгы. – Авылларда, әйтик, ятим калган сабыйларны туганнары яки күршеләре алган. Ялгыз калган өлкән кешеләрне тәрбиягә алу очраклары да бар. Мин әнә шул традицияләрнең яңартылуын, ятим сабыйларны каядыр җибәрмәүләрен телим. Алар үзебездә тәрбияләнергә тиеш. Бу балаларны үзләренә алырлык гаиләләр җитәрлек дип уйлыйм”. Әмма бу мәсьәләдә тәртип булырга тиеш. Алайса, балалардан да бизнес ясарга маташучылар бар. Шуңа күрә республика башлыгы ятим балаларны уллыкка алырга теләгән гаиләләр өчен махсус сайт булдырырга тәкъдим итте.
Тимофеев сабак булды
Тәртип мәсьәләсен Президент балалар бакчаларына “электрон чират” турында сөйләгәндә дә искә алды. Аның сүзләренә караганда, хокук бозган берничә җитәкчене эшләреннән куарга туры килгән. Әмма түрәләрне җавапка тарту башкаларына сабак була аламы? Журналистлар ришвәт алганы өчен быел колониягә утыртылган Александр Тимофеевны күздә тотып, республика башлыгына әнә шундый сорау бирделәр. “Әлбәттә, аның мондый адымга баруы бер дә күңелле хәл түгел, – диде Миңнеханов. – Хакимият башлыкларының хезмәт хаклары начар түгел. Ә инде күбрәк акча эшлиселәре килә икән, бизнеска китәргә мөмкин. Беркем дә тотып тормый бит. Миңа калса, бу очрак башкалар өчен яхшы сабак булды. Әмма коррупциягә каршы көрәшергә түгел, коррупция килеп чыкмаслык шартлар булдырырга кирәк. Җәмәгатьчелек барысын да күреп торганда, коррупциягә урын калмый”.
Боз сөңгесе куркынычрак
Узган елның иң күңелсез вакыйгасы буларак Рөстәм Миңнеханов башкаладагы терактларны искә алды. Әмма коткыга бирелмәскә дә чакырды.
– Без ачык дәүләттә яшибез, – дип сөйләде Миңнеханов куркыныч вакыйгаларның сәбәпләре турында. – Барысы да ачык бит – җәмгыять тә, Интернет та, матбугат та. Безнең егетләр гарәп илләрендә укып кайтты. Читтән килгән мигрантлар да җитәрлек. Ә алар арасында төрлесе бар. Әмма, бездә ваһһабчылык чәчәк ата, дип әйтү дә дөрес түгел. Үзегез андый хәлне сизәсезме соң? Атышлар Мәскәүдә дә, Америкада да була. Мин үзем дә элек сәләфичеләрнең ничек гыйбадәт кылганын, хәнәфиләрнең кем икәнен белми идем. Хәнәфиләр – биредә яшәгән татарлар ул. Ә татар кешесе беркайчан да башка диндәге, башка милләттәге кеше белән низагка кермәгән. Андый кешеләр юк дип әйтү дә дөрес түгел. Тик куркырга кирәкми. Ваһһабчылар һөҗүменә караганда, башыгызга боз сөңгесе төшү куркынычы күпкә зуррак.
Хокук саклаучылар бу вакыйгаларны оештыручылар һәм анда катнашучыларны эзләп тапты. Татарстанда һәм Башкортстанда ваһһабчылар бар, ә башка урыннарда хәлләр яхшы дип уйлыйлар. Хәзер без барысы турында да мәгълүмат тупладык. Бездә бернинди сугыш та юк. Барыбыз да тынычлык яклы. Исламның да, православиенең дә кеше үтерергә чакырганы юк. Бу – безнең өчен чит нәрсә.
Татарстан кризиска әзер түгел
Очрашуда Президенттан Казандагы “бөке”ләр турында да сорадылар. Республика башлыгы фикеренчә, бүгенге вәзгыятьне җәмәгать транспорты системасын үзгәртү юлы белән генә яхшыртырга мөмкин. “Яңа уңайлы автобуслар алар өчен билгеләнгән махсус полосадан тоткарлыксыз йөри башласа, беркем дә үзенең машинасына утырырга тырышмаячак”, – диде ул. Президент очрашуда Казандагы тарихи һәйкәлләрдән файдалана белмәвебезне әйтте. Моннан тыш, ул байларга өстәмә салым салуның файдасы буласына да ышанмый, мәйданга чыгып, митинг-ларда нәрсәнедер хәл итеп буласына шикләнә. Миңнеханов Татарстанның кризиска әзер түгеллеген дә яшермәде. “Шуңа күрә Россия Европадагы кризис таралмасын өчен барысын да эшләргә тиеш. Кризис булса – начар булачак. Әмма аннан гына үлмәбез”, – диде ул. Чөнки алда безне Универсиада көтә. Президент әйтүенчә, Җәйге Уеннар тарихи вакыйга булачак. Ә Яңа елны ул, гадәттәгечә, гаиләсе белән каршы алырга җыена.
Автор: Илнар Хөснуллин
Чыганак: “Ватаным Татарстан“
